“Annem de Menopoz Oldu" Bana Bir Şey Olmaz Demeyin, Kontrollerinizi İhmal Etmeyin

Hayatın doğal bir aşaması olan menopoz süreci, kadın yaşamının ortalama olarak üçte bir zamanında gözlemlenir. Ancak bu süreçte “aman annem de menopoz oldu” diyerek geçirmeyin, yaşayacağınız değişimi önemseyin. Kimi belirtiler hayat kalitesini olumsuz yönde etkilerken, kimi belirtiler ise ileri yaşta ortaya çıkacak hastalıkların belirtisi olabilir. Bu nedenle düzenli doktor kontrolü büyük önem taşır. 

Menopoz nedir?
Menopoz, yumurtalıklardaki yumurta hücrelerinin tamamen tükenmesi sonucunda, estrojen ve progesteron hormonlarının üretiminin bitmesi ve adet kanamalarının sona ermesidir. Türkiye'de ortalama menopoza girme yaşı 47-48’dir. Menopoza girme yaşı genellikle ailedeki diğer kadınların menopoz yaşı ile paralellik gösterir, yani kalıtsaldır ve ilk adet yaşından ya da doğum sayısından etkilenmez. Menopoz öncesi yıllarda yumurtalıklarda yumurta hücre sayısı azaldıkça, adet kanamaları düzensizleşir,  bazen kanamalar sıklaşır bazen da gecikmeler olur. 

Menopoz 'yaşlanmak' demek değildir 
Menopoz kadın tarafından bir yaşlanma süreci olarak algılanmamalı ve sadece üreme potansiyelinin bitmesi olarak düşünülmelidir. Aslında menopoza atfedilen birçok sorun hücresel yaşlanma sürecinin sonucu olup, menopoz da bu sürecin bir parçasıdır. Bundan sonra sağlıklı olarak yaşamak için önlemler alınmalıdır. Spor yaparak kas kitlesinin zayıflamasını önlemek,  sağlıklı beslenmek, kemik ve diş sağlığına önem göstermek gereklidir. Menopozla birlikte kilo alımında artış, yaşla birlikte giderek azalan metabolizma hızı nedeni ile olur. Kilo artışının önüne geçmek, hareket ve sporla harcanan enerjiyi artırıp, karbonhidratlı yiyecekleri azaltmakla mümkün olur.

Osteoporoz riskine karşı bol D vitamini takviyesi 
Menopoz aslında depresyona neden olmaz, fakat bu yaş dönemi hayatın sıkıntılı bir evresine denk geldiği için psikolojik destek gerektirebilir. Bu yaş döneminde aile büyüklerinin kaybedilmesi, çocukların evden ayrılmaları, emeklilik süreci depresif hissetmeye neden olabilir.

Menopozla birlikte estrojen üretiminin bitmesi, estrojene duyarlı doku ve organlarda zayıflamaya neden olur.Vajende kuruluk, memelerde dolgunluğun kaybolması, saçlarda incelme ve dökülme, ciltte kuruma ve kemik dokusunda zayıflama görülür. Menopozdan sonraki ilk yıllarda kemik kitlesinin yüzde 5 ile yüzde 9’u kaybedilir. Kemik kaybını azaltmak için kalsiyum ve D vitamini takviyesi, sağlıklı beslenme ve düzenli spor önerilir. Kemik yoğunluğu ölçümü ile osteoporoz tespit edilirse kırık riskini azaltmak için doktor tarafından kişiye en uygun tedavi planlanır.

Sıcak basmaları hayatınızı etkilemesin 
Sıcak basmaları ve terleme nöbetleri görülebilir. Sıcak basmalarının sıklığı ve şiddeti kadından kadına farklılık gösterir. Gece sıcak basmaları yüzünden sık uyanma, uyku kalitesinin bozulmasına neden olur ve sabah kişi uyandığında kendini dinlenmiş hissetmez. Gündüz sıcak basmalarının sık olması konsantrasyon bozukluğuna yol açabilir ve hayat kalitesini azaltır. Sıcak basmalarının sıklığı, şiddeti ve süresi kişiden kişiye değişir.

Sıcak basmaları ile başa çıkmak için önce hayat tarzında değişiklikler yapılmalıdır.  Kilo fazlasını vermek,  yürüyüş yapmak ve ince giyinmek önerilir. Sıcak ortam, sıcak içecekler ve sıkıntılı durumlar ve düşünceler sıcak basmalarını artırır. Bu nedenle sıcak çay ve kahve yerine soğuk içecekler tercih edilmelidir. Antidepresanlar da stresi azaltarak sıcak basmalarını azaltmada yardımcı olabilir. 

Bu önlemlerin yeterli olmadığı durumlarda bitkisel gıda takviyeleri denenebilir. Ancak sıcak basmalarının çok şiddetli olup hayat kalitesini azalttığı durumlarda en iyi seçenek hormon tedavisidir.  Hormon tedavisi başlamak için en önemli neden kişinin hayat kalitesini azaltacak kadar ateş basmalarının şiddetli olmasıdır. 

Uzm. Dr. Halime Kaya
Bayındır Söğütözü Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı

27.11.2017