Vücut Kitle İndeksi Nedir? Vücut Kitle İndeksi Nasıl Hesaplanır?

Vücut kitle indeksi (VKİ), beden kitle indeksi ya da boy kilo indeksi olarak bilinen hesaplama yöntemi, bireylerin kilolarının normal, az ya da fazla olduğu ile ilgili fikir sahibi olunmasında yardımcı olur. Bu hesaplama yönteminde kişinin boy kilo oranı dikkate alınır.

Vücut kitle indeksi nasıl hesaplanır?

Vücut kitle indeksi, boy ile kilo arasındaki oranı ifade eder. Kilonun kg cinsinden, boyun metre cinsinden karesine bölünmesi ile hesaplanan bir indekstir. (kg/ m²) 

Vücut kitle indeksinizi kolayca hesaplayabilmek için tıklayınız.

Vücut kitle indeksi kaç olmalı?

Vücut ağırlığının boy uzunluğunun karesine bölünmesiyle hesaplanan vücut kitle indeksinde çıkan sonuç Dünya Sağlık Örgütüne göre:

• 18.5 kg/ m²’nin altındaki sonuçlar zayıf,
• 18.5 - 24.99 kg/ m² aralığındaki sonuçlar normal,
• 25.00 – 29.99 kg/ m² aralığındaki sonuçlar kilolu
• 30.00 – 39.99 kg/ m² aralığındaki sonuçlar 1. derece şişmanlık
• 40.00 kg/ m² üzerindeki sonuçlar 2. derece şişmanlık olarak tanımlanır.

Yaşa göre vücut kitle indeksi

Genel olarak yukarıdaki değerler kullanılmakla birlikte yaş aralığına göre normal değerler biraz farklılık gösterir. Yaş gruplarına göre normal aralık değerleri şu şekildedir:

Çocuk yaş grubu olarak kabul edilen 18 yaş altında bireyler için vücüt kitle indeksinin büyüme eğrisi ile birlikte değerlendirilmesi daha doğru olacaktır. Ayrıca yaş ilerledikçe vücutta kas kütlesinden kayıp meydana gelir. Bu noktada vücut kitle indeksi tek başına kilo hakkında bilgi vermesi için kullanılamaz. Mutlaka vücut yağ analizinin de yapılması gerekir.

Vücut kitle indeksi sonuçları ne anlama gelir?

Vücut kitle indeksi kişinin kendisinde bir beslenme bozukluğu olup olmadığı konusunda bir fikir sahibi olmasında yol gösterebilir. Fakat bireylere beslenme davranış bozukluğu, şişmanlık ya da zayıflık tanısı koymak için tek başına vücut kitle indeksini baz almak doğru bir yaklaşım değildir. Bu değerlerler ile birlikte bireyin bel çevresi ölçüsü, vücut yağ oranı ve eşlik eden bir sağlık sorunun olup olmadığı da dikkate alınmalıdır.

Bel çevresindeki artış özellikle diyabet, kalp- damar hastalıkları, hipertansiyon, obezite gibi hastalıkların oluşması açısından risk faktörüdür. Bu nedenle vücut kitle indeksi normal olan bireylerde bel çevresi ölçümü de yapılmalıdır.

Aşağıdaki tabloda bel çevresinin değerlendirmesini görebilirsiniz.

İdeal yağ oranı kaç olmalıdır?

Bir başka kriter de vücüt yağ oranının ne kadar olduğudur. Normalde sağlıklı yetişkin bir erkekte yağ oranı %15 -20 arasında, kadınlarda ise bu oran %25 -30 arasında olmalıdır. Yaş ilerledikçe bu oranlarda biraz artış olabilir. Vücut kitle indeksi normal değerler arasında ama yağ oranı fazla ise bu durum sağlık açısından risk oluşturur.

Bireyin boyu uzun ise hesaplanan vücut kitle indeksi normal değerler arasında çıkabilir. Ama kişinin karın bölgesi yağlanması varsa bu durum da sağlık açısından bir risk taşır. Bu bireyler özellikle diyabet, hipertansiyon, kalp – damar hastalıklarına yatkınlık açısından risk altında olabilir. Bir de kişinin gerek vücut kitle indeksi gerekse vücut yağ oranı normal sınırlar içinde olabilir. Ama kişinin beslenme alışkanlığı yeterli ve dengeli bir şekilde olmayabilir. Bu durumda yapılacak şey bireye özgü bir beslenme planı düzenlemek ve devamlılığını sağlamak olmalıdır.

Son 3 senede hayatımıza giren pandemi koşulları her şeyi etkilediği gibi beslenme alışkanlıkları üzerinde de olumlu/olumsuz etkilere neden oldu. Bu noktada kişinin vücut kitle indeksi normal değerler arasında olabilir fakat pandemi ile birlikte kilo artışı ya da beslenme alışkanlıklarında olumsuz yönde bir değişiklik olmuş ise bunun da dikkat edilmesi gereken bir durum olduğu unutulmamalıdır.

Vücut kitle indeksi tek başına kişinin genel sağlık durumunu değerlendirmek için yeterli bir veri değildir. Ancak kişi bulunduğu kilo ile ilgili genel bir bilgi vermektedir. Daha ayrıntılı bir tarama için izlenecek en doğru yol sağlık kuruluşuna gidip genel bir kontrolden geçtikten sonra beslenme planı düzenlemesi için diyetisyenden destek alınması olacaktır. Ayrıca unutulmamalıdır ki beslenme planı kişiye özgü olmalıdır.