Pandemi Döneminde Ağız ve Diş Sağlığının Sürdürülmesi

Bilinç ve farkındalık son dönemde yaşamakta olduğumuz pandemi süreciyle mücadelede ulaşılması istenen iki ana hedef oldular. Aslında her iki hedefin en önemli kaynağı hiç tartışmasız doğru ve bilimsel bilgidir. Bu açıdan belki de COVID-19 ve oluşturduğu panikten daha çok, konu hakkında yeterince ve doğru bilgi sahibi olamamaktan korkmalı ve doğru bilgiyi doğru kaynaklardan alarak daha bilinçli hale gelmeliyiz.

(Aşağıda konu ile ilgili videomuzu izleyebilirsiniz.)

Bu dönemde hepimiz alınması gereken kişisel önlemlerle ilgili neler yapmamız ve yapmamamız gerektiğinin farkındayız. Yani maske kullanmak, sosyal mesafe kurallarına uymak, elzem olmadığı sürece evlerimizden çıkmamak gibi genel refleksler artık hepimizin farkında olduğu davranış biçimleri. Peki sağlığımızı ilgilendiren diğer konularla ilgili nasıl bir farkındalık düzeyinde olmalıyız? Özellikle hayati olmayan sağlık hizmetlerinin ve bilhassa diş sağlığı hizmetlerinin alımında çekince ve tavrımız ne olmalı?

Her şeyden evvel diş hekimleri olarak sizlerin sağlığı başta olmak üzere kendimizin ve yakın çevremizin de sağlığını korumakla mükellefiz. Enfeksiyon hastalıkları riskini en çok taşıyan grup olmamıza rağmen, akademik birikimimiz, mesleki tecrübemiz, özenle temin edilen ekipmanlarımız, yüksek nitelikli klinik şartlarımız ve Sağlık Bakanlığı’nın sürekli güncellediği algoritmalar sayesinde güven ve özveriyle diş sağlığı hizmetlerini vermeye devam ediyoruz. Çünkü sağlığı bir bütün olarak algılıyor ve bu bütünü korumak için pandemi döneminde de risk ve sorumluluk dengesini gözeterek toplum ağız ve diş sağlığına gereken desteği veriyoruz. Tüm bu ifadeler ışığı altında diş hekimleri olarak pandemi döneminde devam etmekte olan tedavilerinizi tamamlamanızın önemini belirtmek isteriz. Çünkü eksik kalan tedaviler ağız ve diş sağlığımızın daha da bozulmasına ve hatta genel sağlığımızın da tehlikeye girmesine neden olabilir.

Bu durumlarda diş hekiminize gitmeniz şart

Enfeksiyona neden olabilecek dişlerin mevcudiyeti genel direncin düştüğü durumlarda yaygın enfeksiyonlara dönüşebilir. Bu nedenle acil diş tedavisine ihtiyacınız varsa, kendiliğinden ortaya çıkan ağrı ve kanamalar söz konusu ise, mevcut kron ve köprüleriniz düştüyse, sallanan implant ve implant üstü protezleriniz varsa ertelemeden diş hekimine gitmeniz doğru bir karar olacaktır. Düzenli kontroller ağız ve diş sağlığınız açısından ilkesel bir önem taşmaktadır, ancak bu kontrollerinizi pandemi döneminde bir süre erteleyebilirsiniz.

Sağlıklı beslenme hastalık riskini azaltıyor 

Pandemi döneminde düzenli ve sağlıklı beslenme hastalıklara yakalanma riskimizi azaltmak açısından hayati bir önem taşımaktadır. Eksik dişler, yarım kalmış protetik uygulamalar, artık uyumsuz hale gelmiş, vuran ve acıtan protezleriniz varsa bu gibi durumlar beslenme kalitenizi olumsuz etkiler. Ayrıca yaşam konforunuzu korumak açısından böyle sorunlarınıza uygun bir çözüm aramanızda yarar olacaktır.

Ağız ve diş sağlığı bakımı ruh sağlığına da etkiliyor

Son dönemde artan pozitif hasta sayısı nedeni ile evde geçirdiğimiz zamanlar artıyor ve bu durum kendimize gösterdiğimiz özenin azalmasına  ve depresif bir hale gelmemize neden olabiliyor. Bu sebeple kişisel ve dişsel bakımlarımızı aksatmadan hayatımıza devam etmemiz, pandemiye daha iyi direnmemize yardımcı olurken, pandemiden de daha güçlü çıkmamızı sağlayacaktır. Önerimiz, kişisel ağız ve diş sağlığı bakımlarınızı aksatmamanız ve düzenli olarak diş fırçası ve diş ipi kullanmanızdır.

Elbette çocuklarımız ve bakmakla yükümlü olduğumuz aile bireylerinin de ağız ve diş sağlığını aksatmamak, özellikle devam eden ortodontik kontrollerini sağlamak hastanın yaşına bağlı uygulamalar söz konusu olduğundan ihmal edilmemelidir. Keza çocuklarımızın tedavilerini de onların hassasiyetlerini göz önünde bulundurarak mevcut problemler çok ilerlemeden çözmeniz ve özellikle ağız ve çene bölgesinde ağrı şişlik gibi diş kökenli enfeksiyon belirtileri varsa gecikmeden diş hekimine götürmeniz önemli olacaktır.

Ciddiye alınmayan ağız ve diş sağlığı sorunları genel sağlığı da etkiliyor

Elbette bir süre sonra pandemi sürecini bütünüyle atlatacak ve normalleşen hayatın tadını daha güzel çıkarabileceğiz. O günleri beklerken ağız ve diş sağlığının önemine ve ciddiye alınmayan bazı durumların ne gibi sorunlara neden olabileceğine kısaca göz atalım.

Çok sık başımıza gelen diş çürükleri uygun biçimde tedavi edilmezse dişin sert dokusunda giderek artan kayıplara neden olur. Öyle ki bir süre sonra pulpa dediğimiz ve dişlerimizin duyarlılığını sağlayan damar ve sinir paketine ulaşır ve çok ciddi ağrılara neden olur. Sonraki aşamada çürükle birlikte dişin pulpasına ulaşmış olan mikroorganizmalar dişin kökünde bulunan kanal boyunca ilerleyerek çene kemiğine ve oradan da kanımıza karışarak tüm vücudumuzda kalp ve eklemler başta olmak üzere pek çok organımıza ulaşabilirler. Buralarda  eklem ve kalp enfeksiyonları gibi çok ciddi hastalıkların oluşmasına neden olabilirler.

Diş etleri de pek çok mikroorganizma için vücudumuza harika bir giriş kapısıdır. Hatta pek çok kez gözlemlediğimiz gibi vücudumuzun direnci düştüğünde mesela bir gribal enfeksiyon öncesinde genel bir hastalığın ilk belirtileri ağzımızda minik yaralar ve uçuk olarak görülür. Keza bir diş eti enfeksiyonu tedavi edilmediğinde hızla diş eti altında yer alan kemiğe sirayet ederek bir yandan dişlerimizin ve çene kemiği dokusun kaybına diğer yandan da kötü ağız kokusuna neden olur. Ayrıca bu enfeksiyonu oluşturan mikro organizmaların sayıları ve çeşitleri o kadar çoktur ki, ağız ortamının vücudumuzun en kirli bölgesi olduğunu söylemek kesinlikle abartı olmaz. Özellikle diş eti hastalıkları yüksek riskli böyle bir ortamda kana sürekli olarak bakteri karışmasına neden olurlar. Sonuç olarak yukarda belirttiğim organlar dışında mesela göz gibi daha başka organlara da yerleşen bu bakteriler buralarda hastalıklar meydana getirirler.

Sağlık bütünlüğü için diş sağlığı şart

Ağzımız bulunduğu bölge, yerine getirdiği fonksiyonlar açısından hem bir iç ve hem de dış organdır. Sindirim fonksiyonumuz ağızda başlar ve bu işlev ancak dişlerimizin ve yumuşak dokularımızın sağlıklı ve eksiksiz olduğu durumda tam olarak yerine getirilir. Bu sebeple diş eksiklerinin giderilmesi, ağız yumuşak dokularının sağlıklı olmaları diğer sindirim fonksiyonlarının da daha iyi çalışmasını sağlayacaktır. Kuşkusuz sağlık bir bütündür ve insan organizması bütünü oluşturan parçaların eksiksiz çalışmasıyla tam olur.

Dt. Tankut Tuncer
Bayındır Alsancak Diş Kliniği Ağız ve Diş Sağlığı Uzmanı