Hayatınızın Yeni Normaline Dönmeden Önce Periyodik Kontrollerinizi Yaptırın

Covid-19 pandemisi nedeniyle herkesin hayatında birçok değişiklik oldu ve yaşam rutinleri tamamıyla değişti. Hastanelerden gerekli durumlar dışında uzak kalınan bu süreç, kronik hastalığı olanların ve birçok hastalık açısından yüksek risk grubunda olan 65 yaş üzeri kişilerin düzenli sağlık kontrollerinin aksamasına neden oldu. Uzun bir sürenin ardından, hayatlarının yeni normaline dönecek olan ve ilk kez seyahat gerçekleştirecek 65 yaş üstü kişilerin, ciddi sağlık problemleri ile karşılaşmaması için düzenli kontrolleri aksatmaması, seyahat öncesinde bazı sağlık testlerinden geçmesi gerekiyor. 

Covid-19 salgınının görülme hızı yavaşlarken, bir yandan da ülkemizde hayatın yeni normal düzeni için önemli adımlar atılıyor. Hastalığın kötü seyretme riskinin yüksek olduğu 65 yaş üzeri kişilere yönelik Mart ayından bu yana uygulanan sokağa çıkma kısıtlamasına yeni esneklik kazandırılıyor. Açıklanan genelge kapsamında, 65 yaş üzeri kişilerin gittikleri yerde en az bir ay boyunca kalması ile seyahat etmesine izin veriliyor. Ancak pandemi dolayısıyla düzenli sağlık taramalarını erteleyen 65 yaş üzeri kişilerin, seyahatte ciddi sağlık sorunları ile karşılaşmaması için mutlaka sağlık kontrolünden geçmesi hayati önem taşıyor.

Seyahat öncesi taramalar ile belirtiler fark edilmeden tanı konulur

Seyahat öncesi yapılacak tarama testleri, kanser, diyabet, kalp hastalığı gibi ölüm riskinin yüksek olduğu hastalıkların erken evrede tanısının konulmasına yardımcı olur. Sağlık taraması sayesinde daha hastalık belirtilerinin farkına varılmadan en erken döneminde tanı konulabilir hatta tedavinin etkili olabilme olasılığı daha yüksek olabilir. Doktorlar tarafından farklı hastalıkların risk faktörlerine sahip olduğu anlaşılan kişiler için hedefe yönelik tarama testlerinin hazırlanr. Ancak rutin olarak 65 yaş üzeri kişilerde genel tarama testleri uygulanır. Rutin olarak uygulanması gerekli testler arasında tam kan sayımı, CRP, sedimantasyon, tam idrar, açlık kan şekeri, üre, kreatinin, sodyum, potasyum, AST, ALT, GGT (karaciğer fonksiyon testleri, B12 ve D vitamini) yer alır.  Ayrıca mümkünse hekim kontrolünde eksik aşıların tamamlanması, pnömoni (zatürre) gibi hastalıklara karşı da korunma ve bulaştırma açısından önemlidir.

Kısa süreli ve sık molalı seyahat tercih edin

Kalp, diyabet, tansiyon, ritim bozukluğu ve kalp yetmezliği olan hastaların seyahat öncesi sağlık kontrolünün “zorunlu seyahat bileti” gibi düşünmesi gerekir. Sıcak havalar, kalp hastaları için birçok risk barındırır. Sıcak nedeni ile yaşanan su kaybı, sıvı hacminin ve kanın akışkanlığının azalması ve pıhtılaşma riskinin artması ile kalp krizi oluşumu kolaylaştırır. Böbreklerin susuz kalması, böbrek yetmezliği, damarları büzüştüren hormon salınımı, kalp hızı ve tansiyonun artması da kalp krizi riskini tetikler. Özellikle yola çıkarken kısa süreli ve çok molalı bir seyahat tercih edilmeli. Sıcak nedeni ile vücuttan su kaybı oluşmamasına dikkat edilmeli, bol sıvı tüketimi ve Akdeniz tarzı beslenme seyahat döneminde de aksatılmamalıdır.

İlaçların da mevsimi var

Düzenli ilaç kullanan kronik hastalar, belirli dönemlerde yapılan kontrollere bağlı ilaç doz ayarının yapılması önemlidir. Yazın içilen ilaçların bazılarında doz azaltımı uygun olabilir. Özellikle hipertansiyon ilaçlarından, idrar söktürücüler, kalp hızını baskılayan ilaçlar ve damar genişleten ilaçlar vücudun sıvı dengesi ve ısı ayarı üzerinde kötü etkiler yapabilir. Bu nedenle tatil öncesi kontrol çok önemlidir.

Seyahat sırasında sosyal mesafe kurallarını ihmal etmeyin

Seyahate çıkarken içinde bulunduğumuz pandemi döneminin unutulmaması ve bu seyahatin önceki tatillerden daha farklı olduğunun bilinmesi gerekiyor. Hastanelerden gerekli durumlar dışında zorunlu olarak uzak olunan bu süreçte, takip önerildiği halde gecikmiş tüm sağlık problemleriniz kontrolden geçmelidir. Bu dönemde kanıksanan yakınmalar ağrı, öksürük, balgam çıkarma, nefes darlığı, balgamla kan gelmesi, kilo kaybı ya da kas güçsüzlüğü pek çok hastalığın habercisi ya da kronik hastalığınızı ilgilendiren bir bulgu olabilir. Gerekli muayene ve tetkikleri takiben kullanmanız gereken ilaç ve destekler, gideceğiniz yerdeki hareket planı belirlenmeli çünkü Covid-19 uzunca bir süre bizlerle olacak gibi görünüyor. Yanınızda taşımanız gereken ilaçlardan cihazlara kadar doktorunuzdan görüş almalısınız. Seyahat sürecinizin her aşamasında maske olmalı, el hijyeni sağlanmalı ve sosyal mesafeyi koruyacak şekilde olmalı ve bu kurallar asla gevşetilmemelidir.

Havuz enfeksiyonlarına dikkat

Sağlık kontrolleri sırasında üriner sistem testlerinin de yapılması, böbrek yetmezliği gibi ciddi rahatsızlıkları bulunan kişilerin ise doktor kontrolünde durum değerlendirmesi yaparak seyahate çıkması önem taşır. Bu dönemde seyahat eden kişiler, denize ya da havuza girecek ise üriner sistem ve genital sistem enfeksiyonlarına dikkat etmeli. Enfeksiyonlar ile birlikte akut böbrek ve prostat iltihaplanması ateşin yükselmesine neden olabilir. Yüksek ateş çoğunlukla coronavirüs ile karışabildiği gibi direncin düşmesine ve coronavirüs yatkınlığının artmasına neden olabilir. Böbrek yetmezliği olan kişilerde coronavirüs yatkınlığının artmasının yanı sıra bu hastalık daha ciddi sorunlara neden olmaktadır. Bu nedenle seyahat süresince mutlaka kendi kendinizin doktoru olup vücudunuzu dinlemeyi unutmayın.

Diyabet de pandemi ilan edilen tehlikeli bir hastalık

Dünya Sağlık Örgütü tarafından 2007 yılında kronik bulaşıcı olmayan bir pandemi olarak ilan edilen diyabet hastalığı, küresel çapta milyonlarca insanı etkiliyor. Dünyada diyabeti olan her iki erişkinden birinin henüz tanı almadığını da unutmamak gerekiyor. Seyahat sırasında kan şekeri düzeyleri mümkünse evde glukometre ile daha yakın takip edilmeli, eşlik eden kalp veya böbrek hastalığı var ise bu hastalıklarının tedavisi de mutlaka düzenlenmeli, düzenli ve dengeli beslenilip yeterli sıvı ve protein alınmalı, mineral ve vitamin eksikleri var ise düzeltilmeli ve mutlaka bağışıklığı artıran egzersizlere önem verilmelidir. Ayrıca influenza ve pnömani aşıları da sekonder enfeksiyonları azaltmak için önemlidir.

Uzm. Dr. Ali Kaya
Bayındır İçerenköy Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı

Prof. Dr. Timur Timurkaynak
Bayındır İçerenköy Hastanesi ve Bayındır Levent Tıp Merkezi Kardiyoloji Bölüm Başkanı

Uzm. Dr. Serap Bilen Hızel
Bayındır Kavaklıdere Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı

Doç. Dr. İzak Dalva
Bayındır Söğütözü Hastanesi Üroloji Bölüm Başkanı

Prof. Dr. Mustafa Kutlu
Bayındır Söğütözü Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı