Hareket Ediyorum, Öyleyse Varım!

Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, her 4 yetişkinden 1’i önerilen fiziksel aktivite düzeylerini karşılamıyor. Yeterince aktif olmayan bireyler, aktif olanlara kıyasla %25 daha fazla ölüm riski taşıyor. Bu da yılda yaklaşık 5 milyon ölümün, düzenli fiziksel aktivite ile önlenebileceğini gözler önüne seriyor.

Haruki Murakami, roman yazmaya ilk kez 1978 yılında başlamış. Romanı yazması 1 yıl sürmüş ve uzun süreli oturmanın etkilerini fark ederek, koruyucu bir önlem olarak koşmaya karar vermiş. Hatta sonunda maraton koşucusu olmuş. Koşmasaydım Yazamazdım isimli kitabında, bu spor yaşamını anlatırken “Koşuyorum, o nedenle bu kişi oldum” diyor. Düzenli ve sürekli bir egzersiz programının hayatımızda yer almasının faydaları düşünülünce, Descartes’ın 17’inci yüzyıldan günümüze kadar ulaşan “Düşünüyorum, öyleyse varım” sözünü, “Hareket ediyorum, öyleyse varım” şeklinde kullanmak çok yerinde olacaktır.

Fiziksel aktivitenin ayrıca beyin aktivitesi üzerinde de olumlu etkileri bulunuyor. Egzersiz yaparken salgılanan irisin isimli bir hormon, sinir dokusu tamiri/yeniden yapımı üzerine etkili olarak, nörodejeneratif hastalıklara karşı koruyucu etki yapıyor. İrisinin osteoporoz, diyabet, kardiyovasküler hastalıklar, vasküler demans ve inme gibi yaşlanma ile bağlantılı hastalıklar üzerindeki etkileri konuşulmaktadır.

Önce sağlık kontrolü, sonra spor

Doğru şekilde ve kişiye özel planlanmadan başlanan egzersizler, yarardan çok zarar verebilir. Ani kararla başlanan ve uygun olmayan egzersizler, kişilerin sakatlanmasına neden olabilir. Sporcu olmayan ve sağlık için spor yapmaya karar veren birinin, sakatlanmamak için öncelikle iç hastalıkları hekimi ile görüşüp genel sağlığı, sonrasında ortopedi veya fizik tedavi hekimleri ile görüşerek var olan duruş bozuklukları ve eklem/omurga bozuklukları konusunda bilgi alması, kişiye özel programı benimsemesi gerekiyor.

Tempoyu zamanla artırın

Spora yeni başlanılan dönemde ani ve şiddetli programların kesinlikle yapılmaması gerekiyor. Böyle bir başlangıç dokuların sakatlanmasına yol açabilir. Egzersizlerin ilk etapta haftada iki veya üç gün süreyi ise 20-30 dakika tutularak yapılması gerekiyor. Eğer daha uzun programlar hedefleniyor ise 20 dakikada bir 10 dakikalık molalar verilerek spora başlanılmalı. Kısaca tempoyu giderek artırarak spor yapmak sağlığı koruyacaktır. Ayrıca ayakkabı seçimi, yürüme zeminlerinin sertliği, doğru aydınlatma, kullanılan cihazların bakım durumu çok önemli. Eklemlere yüklenme ve sakatlanmaya yol açabilecek egzersizlerin tercih edilmemesi doğru olur. Ayrıca spor seansının başında ve sonunda esneme egzersizleri mutlaka yapılmalı.

Ağrılarınız 24 saatten fazla sürüyorsa dikkat!

Yapılan egzersiz anında ağrı oluşturan hareketin derhal durdurulması gerekiyor. Uzun süre spor yapmamış kişilerde egzersiz yaptıktan sonra kas ağrılarının olması normaldir. Ancak ağrı şiddetli ve 24 saat sonrasında da devam ediyorsa, belirli bir kas veya ekleme ya da omurga bölgesine yoğunlaşmışsa hekime başvurmakta gecikmemek gerekiyor.

Uzm. Dr. M. Pınar Dönmez,
Bayındır İçerenköy Hastanesi ve Bayındır Levent Tıp Merkezi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı