Riskli ve Çoğul Gebelikler Perinatoloji Uzmanının Takibi ile Yürütülmeli

‘Güvenli gebelik, güvenli doğum’ bakış açısı ile sağlıklı nesiller ve sağlıklı toplumlar yaratma amacı taşıyan perinatoloji disiplini, riskli gebeliklerin yönetiminde büyük önem taşıyor. Gebelikte hipertansiyon, diyabet, doğum sürecinde kanamalar, erken eylem-doğum ve akraba evlilikleri gibi risk faktörleri sıkça görülen obstetrik problemlerin ortaya çıkmasına neden oluyor. Günümüzde tüp bebek gibi üremeye yardımcı tedavi yöntemleri yaygın olarak uygulandığından dolayı, çoğul gebelikler de daha sık görülüyor. Riskli gebelikler çalışma alanı, her ülkenin şartlarına göre değişiklik gösterse de, daima ilk sırada çoğul gebelik sorunları geliyor.

İkiz gebelik süreci nasıl yürütülmelidir?

Özellikle iki ya da daha fazla bebek beklenilen çoğul gebelikler, riskli gebelikler tanımının ilk sırasında yer alıyor. Çoğul gebeliklerde bebeklerin, herşey sorunsuz ilerlerlerse, genellikle tekil bebek gibi 26-28. haftaya kadar benzer şekilde büyüyebiliyor ancak sonrasında olası sorunların belirmeye başlıyor. Mümkünse tüm izlemin, şartlar el vermiyor ise 1. ve 2. trimester taramalarının mutlaka perinatoloji uzmanı tarafından yapılması, sonrasında da hiç değilse doğuma yakın sürecin mutlaka perinatoloji uzmanı olan bir merkezde yönetilmesi önem taşıyor.

Çoğul gebeliklerde sık görülen riskler

İkiz gebeliklerde doğum ve doğum sonu anne-bebek riskleri iki katına çıkar gibi düşünülse de aslında bu oran yedi kata kadar artabiliyor. Erken eylem ve doğum, gebelik şeker hastalığı, gebelik hipertansiyonu, rahim ağzı yetmezliği, erken su kesesi açılması, gebelik-doğum-doğum sonu kanamalar ve gelişme geriliği çoğul gebeliklerde sık görülen risklerdir. Perinatoloji klinikleri, gebeliklerde yaşanabilecek bu tür problemleri mümkün olduğu kadar erken tespit edip, kısa sürede kontrol altına alınmasına yardımcı olabilmek adına 1. ve 2. trimester taramalarını detaylı bir şekilde gerçekleştirir.

Perinatoloji uzmanının izleminde ultrasonografi  en önemli araçtır. İlk detaylı ultrason incelemesi 12-14. haftada yapılır ve sonrasında sürece göre bir izlem belirlenir. Her annede hipertansiyon, diyabet, düşük ve kanama riski olsa da ikiz bebek taşıyan annelerde bu problemler daha sıktır. Perinatoloji uzmanları da bu olasılıkları erkenden taramaya ve tanımaya çalışır. Ayrıca erken doğum oranı tekil gebeliğe göre yüksek olduğu için serviks-rahim ağzının ultrasonografik izlemi de önemlidir.

Çoğul gebelikte beslenme

Çoğul gebeliklerde, anne adayının alacağı ağırlık normalden biraz daha fazla olacaktır. Mümkünse diyetisyen önerisinin alınması beslenme düzeni açısından faydalıdır. Kişiden kişiye farklılık göstermekle birlikte, alınan besinlerin kabaca yüzde 40’ının yağ, yüzde 20’sinin karbonhidrat, yüzde 40’ının da proteinden oluşması pratik olarak doğrudur. Demir, D vitamini ve omega  başta olmak üzere besin  desteklerinin de önemi kabul edilmektedir. Çoğul gebeliklerde gereksiz ağırlık artışı başlı başına bir risktir.

İkiz bebeklerde doğum

Çoğul gebeliklerde doğum yöntemi ile ilgili hep spekülasyonlar olmaktadır. Çoğul gebeliklerde sezaryen doğum oranının yüksek olduğu bir gerçektir. Ama özellikle, plasentalar ve amnionların ayrı olduğu çift yumurta ikizlerinde, iki bebek de  başları ile doğum yoluna yönelmişler ve kondisyonlar uygun ise vajinal doğum beklenir. Ender de olsa ilk bebeğin vajinal doğumunun ardından ikinci bebek için müdahale veya sezaryen gerekebilir. Doğum endikasyonunda perinatolojik yorum önemlidir.

Prof. Dr. A. Nuri Danışman
Bayındır Söğütözü Hastanesi Perinatoloji Uzmanı