Huzursuz bağırsak sendromu nedir? Belirtileri nelerdir?

Kalın bağırsağı etkileyen Irritabl Bağırsak Sendromu (IBS), dünya nüfusunun %10’unu etkileyen işlevsel bir sindirim problemi olarak karşımıza çıkıyor. Toplumda huzursuz bağırsak sendromu hastalarının teşhis almış olanları, henüz teşhis konmamışlara göre çok daha az sayıda bulunuyor. Bu da aslında %10’dan çok daha büyük bir kesimin bu hastalığa sahip olduğunu gözler önüne seriyor.

Huzursuz bağırsak sendromu nedir?

Huzursuz bağırsak sendromu, karın ağrısı ya da karında huzursuzluk ile tuvalete çıkma paternindeki değişikliklerin buna eşlik ettiği bir klinik tablodur.

Huzursuz bağırsak sendromu tanısı nasıl konulur?

Tanı, hastalığın hekimin aklına gelmesi, hekimin tecrübesi ve hastanın şikayetlerinin bu hastalığa ait semptom profili ile uyumlu olması sayesinde konur. Hastalığın tanısında standart teşhis yöntemleri işe yaramaz ve yapılan incelemelerde yapısal ya da biyokimyasal anormalliklerin görünmez. 

Huzursuz bağırsak sendromu belirtileri

Teşhis için en az 6 aylık bir sürede şikâyetlerin daimi veya aralıklı olarak varlığı esastır. Ayrıca tanıda karın ağrısı ya da huzursuzluğunun yanı sıra, spesifik ayrım yapılabilmesi için şikâyetlerin tuvalete çıkmak ile rahatlaması, tuvalete gidiş sıklığının değişmesi ve dışkı formasyonunda değişiklik bulgularından en az ikisinin varlığı gereklidir. Hastaların iltihap zannettikleri beyaz yoğun küçük akıntıların ya da parçacıkların dışkıdaki varlığı adeta bir kuraldır. Hastaların bir kısmı tuvalete koşarak gitmek zorunda kalır, tuvalette çok uzun süre bekler, dışkılamadan sonra halen bağırsaklarının tam boşalmamış olduğunu hisseder ya da tuvalette aşırı derecede zorlanır. Bu şikayetler hastanın hayat kalitesini ciddi şekilde etkiler. Ancak şikayetler gece uykusundan asla uyandırmaz ve ishal hakim tipte dahi hastalarda kilo kaybı gelişmez. 

Hastalarda karın ağrısı genellikle aralıklarla gelen kramp tarzındadır ve alt karın bölgesini etkiler. Bazı hastalarda hastalık dışkı kaçırma ile kendini gösterir. Çoğu hastada sabah tuvalete ilk çıkış son derece sert ve zor olup, bunu 1-2 saatlik zaman sürecinde sık ve yumuşak çıkışlar izler. Hastalarda derin bir kansızlık ya da demir eksikliği, ciddi iştahsızlık ya da kilo kaybı, dışkıda kan görülmesi ise alarm bulgularıdır. Bu durumda huzursuz bağırsak sendromu dışındaki, hayatı tehdit edici bazı kritik hastalıklar düşünülmelidir ve ona göre tetkikler yapılmalıdır. Hastalık genellikle geç 10’u yaşlar ile erken 20’li yaşlarda ortaya çıkar. Eğer semptomlar 40 yaş üstünde ve ani olarak ortaya çıkıyorsa, ciddi bir rahatsızlığın olabileceği düşünülerek detaylı araştırmalara gidilmelidir.

Huzursuz bağırsak sendromu neden olur?

Hastalığın belli bir sebebi bulunmaz ancak hastaların ruhsal yapılarında kaygı bozukluğu olduğu gözlemlenir. Rahatsızlığı yaşayanların 3’te 2’si kadın hastalardır. Hastalığın temel mekanizmasını, doğuştan gelen anormal bağırsak motilitesi (kasılma/gevşeme hareketleri) oluşturur. Stresin ise bu durumu artırdığına inanılmaktadır. Doktor tanı ve tedavisine ihtiyaç duyan IBS hastalarının yüzde 50’den fazlasında depresyon, anksiyete ya da somatizasyon bozukluğunun varlığı bilinmektedir.

Huzursuz bağırsak sendromu tedavisi

Huzursuz bağırsak sendromuna karşı ilaç tedavisi, bazı diyet kısıtlamaları ve psikolojik tedavi uygulanır. Tüm tedavi alternatiflerinin bir arada uygulanması ise başarı şansını artırır. Doğru tedavi için tecrübeli ve hastasından usanmayan, hastasına sürekli olarak bu hastalığı yeneceği ümidini vermeyi ilke edinmiş gastoenterologlara ihtiyaç vardır.