Alzheimer Nedir? Alzheimer Belirtileri Nelerdir?

Alzheimer nedir?

Alzheimer, ileri yaşlarda ortaya çıkan , başlıca bellek olmak üzere beyin fonksiyonlarında genel bir kayba yol açan beyin hücrelerinde geri dönüşümsüz değişikliklere yol açan kronik ve ilerleyici bir hastalıktır.

Alzheimer belirtileri nelerdir?

Alzheimer hastalığında ilk belirtiler hafıza bozuklukları ile ortaya çıkar. Başlangıçta randevular unutulur. Evde para ve anahtar gibi nesnelerin kayıpları görülmeye başlar. Ayrıca duygu durum değişiklikleri (içe kapanma - sıkıntı ,sinirlilik gibi ) ortaya çıkabilir. Kişi daha alıngan ya da umursamaz olabilir. Kelime hazinesi etkileneceği için daha az kelime ile basit cümleler ve konuşma -anlama bozuklukları erken dönemde görülür ve giderek ilerler.

Unutkanlık her zaman Alzheimer belirtisi midir?

Unutkanlıkla seyreden çok sayıda hastalık var ancak bunların en sık görüleni Alzheimer hastalığıdır. Ayrıca dalgınlık, dikkatsizlik ve depresyonda (ruhsal çöküntü) da unutkanlık görülür. Bunların ayırımı çok önemlidir. Ayrıca hastanın görme ya da işitme sorunu çevre ile ilişkisini bozarak yanlışlıkla demans (unutkanlık hastalıkları ) tanısı konmasına yol açabilir. Bu sorunların hızla çözülmesi çok önemlidir..

Hangi belirtiler varsa bir uzmana başvurulmalı?

Unutkanlık, alışkanlıklarda ve kişilikte nedensiz ve hızlı bir değişim , huy ve davranış değişiklikleri, ruhsal değişiklikler (kaygılı veya çökkün ruh hali, öfke, aşırı aktivite) ilgisizlik , kayıtsızlık , halüsinasyonlar ( hayal görme ve gerçekle karıştırma, ısrarcılık uyarıcı belirtilerin başlıcalarıdır. Bu belirtiler varsa bir uzmana başvurulmalıdır.

Alzheimer hastalığında erken tanının önemi nedir?

Alzheimer hastalığında erken tanı oldukça önemli. “Zaman = Beyin” mottosundan hareketle ne kadar erken tanı konulabilirse o kadar erken sağaltım başlanır. Her ne kadar Alzheimer hastalığının radikal bir tedavisi olmasa da erken müdahaleler (davranış ve ilaç tedavisi , fizik tedavi gibi) hastalık seyrinde olumlu etkiler yaratır.

Alzheimer hastalığında genetik faktörler ne kadar etkili?

Alzheimer hastalığının ailesel bir geçiş gösteren biçimi de var. Bu hastalar, hastalık belirtilerini erken yaşlarda (40-50 ‘li yaşlar) gösteriyorlar. Neyse ki bu form tüm Alzheimer hastaları içinde oldukça seyrek (%3-5) görülüyor.

Alzheimer nasıl tedavi edilir? Tedavi yöntemleri nelerdir?

Alzheimer hastalığının kesin bir tedavisi yok. Elimizdeki ilaçların hastalık seyrini yavaşlattığını gözlemliyoruz. Hastalığın erken dönemlerinde etkili bağışıklık sistemi üzerinden etkili ilaçlar geliştiriliyor, ancak bunlar henüz yan etkileri nedeni ile rutin kullanımdan uzaklar.

Alzheimer hastalığının takibinde aile bireylerine düşen görevler neler?

Alzheimer hastası yakınlarının hastalığa bakış ve yönetimi çok önemlidir. Alzheimer, sadece ilaç vermekle sorunların çözülebildiği bir rahatsızlık değildir. Hasta yakınları öncelikle hastalığı kabul edip hastaya ona göre davranmalı ve günlük ihtiyaçlarını sabırla karşılamaya çalışmalılar. Aile ve yakın arkadaş çevresi içinde organizasyonlar yapılması hastanın kendisini iyi hissetmesini sağlar. Hastanın, sosyal olarak aktif olması çok önemli ve Alzheimer’ın seyrine pozitif katkılar sağlayan bir unsur. Sosyal aktivite gruplarına katılım teşvik edilmelidir. Hastanın ilgileri doğrultusunda çeşitli aktivitelerin (resim-müzik, el işi gibi) yer aldığı kurslar veya derneklere katılım bu noktada çok önemlidir.

Alzheimer hastasının ev ortamında yaşamını kolaylaştıracak desteklerin sağlanması, hastalığın ileri evrelerindeki ev kazalarına (düşme-yangın vb gibi) ve kaybolmalara karşı önlemler (Alzheimer bileziği - hastanın coğrafi lokasyonunu belirleyen cihazlar, kimlik -iletişim bilgilerini taşıyan kolye gibi) alınmalıdır.

Alzheimer hastalığını önlemek için nelere dikkat edilmeli?

Alzheimer hastalığına karşı yapılabilecek en önemli şey beyni sürekli aktif tutmak, yeni şeyler öğrenmek (yeni bir dil, müzik aleti resim gibi) hobileri geliştirmek, sürekli zihnin aktif tutulmasıdır.

Alzheimer hastalığının en sevdiği yapı ve davranış pateni “ben unumu eledim eleğimi astım” zihniyetidir. .Bu yüzden sürekli meraklı ve bunu doyuracak biçimde zihinsel olarak aktif olmak bir yaşam biçimi olarak benimsenmelidir. Bugün açıklıkla biliyoruz ki Alzheimer hastalığında eğitim düzeyi arttıkça görülme sıklığı azalmaktadır. Zihnimizi sürekli eğitip yeni ilgi alanları bulmak , öğrenme kanallarını açık tutmak, aktif bir sosyal yaşam oldukça önemli koruyucu etkiler gösterecektir.

Prof. Dr.  Mehmet Murat Sümer
Bayındır Söğütözü Hastanesi Nöroloji Bölüm Başkanı