Katarakt Tedavisinde Femtosaniye Lazer Teknolojisi

Yaşa bağlı olarak göz içi merceğinin saydamlığını kaybetmesi anlamına gelen kataraktın cerrahi tedavisinde en son aşama olan ve operasyonun el değmeden bilgisayar kontrolünde yapılmasını sağlayan femtosaniye lazer teknolojisi, aynı zamanda iyileşme sürecini de kısaltıyor.

Femtosaniye lazer teknolojisi nedir? Ne zamandır kullanılıyor?
Göz kliniklerinde ilk olarak 2001 yılında, miyopinin cerrahi tedavisinde kullanılmaya başlanan femtosaniye lazer, 2008 yılından beri de katarakt ameliyatlarında kullanılıyor. Bu yöntemdeki temel özellik, günümüzde katarakt cerrahisinde standart olarak kullanılmakta olan bıçağın (bistüri) yerini lazer ışının alması. Lazer ışını normal saydam dokulara zarar vermeden değişik derinlikteki göz dokularına odaklanabiliyor ve bu sayede güvenli bir katarakt cerrahisi yapılmasına olanak sağlıyor. Femtosaniye lazer teknolojisi ile günümüzde katarakt ameliyatları standart yöntem olan ve esas olarak ultrason enerjisini kullanan Fako cerrahisine göre çok daha güvenli ve konforlu biçimde uygulanabiliyor. Bu yöntemde hastanın korneasındaki kesinin bıçak kullanılmadan lazer ışını ile gerçekleştirilmesi, kataraktlı merceğin ön zarında oluşturulan açıklığın istenilen ölçülerde yapılabilmesine ve kataraktlı merceğin lazer enerjisi yardımıyla parçalara ayrılarak kolay çıkarılabilmesine olanak sağlıyor.

Bu yöntem hangi hastalar için uygundur?
Femtosaniye lazer yardımıyla katarakt cerrahisi için hastanın uygun olup olmadığı yapılacak detaylı muayene sonucuna göre belirleniyor. Bu konuda karar verebilmek için, uzman göz doktorunun hastayı incelemesi ve gelişmiş teknolojik cihazlar yardımıyla değerlendirme yapması gerekiyor. Eğer hastanın göz bebekleri yeterince genişlemiyorsa, korneada kısmi bir beyazlaşma varsa ya da merceğin yapısal değişikliği söz konusuysa bu yöntem kullanılamayabiliyor. Nadiren ortaya çıkan bu durumlar dışındaki tüm kataraktlı hastalara femtosaniye lazer uygulanabiliyor. Özellikle gecikmiş kataraktlarda, travma sonrası oluşan kataraktlarda ve cerrahisi riskli, zor olgularda bu yöntemin kullanılması cerrahinin başarısını artırıyor.

Katarakt tedavisinde femtosaniye lazer nasıl uygulanıyor?
Femtosaniye lazer yardımıyla katarakt cerrahisi uygulanırken göz doktoru bilgisayar kontrollü lazer cihazı kullanıyor. Cerrahi öncesi yapılan değerlendirmelere göre cihazın kornea üzerinde yapacağı kesilerin şekli, açısı ve ölçüsü bilgisayara yükleniyor. Daha sonra göz merceğinin ön zarının lazer ışınları kullanılarak açılması için gereken veriler ve kataraktın sertliğine göre parçalanması için gerekli değerler de cihaza yükleniyor. Bunlardan sonra göze özel bir mercek uygulanarak, femtolazer uygulaması gerçekleştiriliyor. Günümüzde kullanılan standart Fako cerrahisinde ise bu işlem hekim deneyimine bağlı olarak mekanik cihazlar kullanılarak yapılıyor.

Uzak ve yakını görme sorunlarında neler yapılabiliyor?
Katarakt tedavisi sırasında Femtosaniye lazer ile merceğin yerleşeceği yuvanın çok düzgün olarak oluşturulması özellikle kırma kusurlarını düzeltmek için kullanılan özel göz içi merceklerin uygulanmasında başarıyı doğrudan etkiliyor. Aynı zamanda bu yeni teknolojinin kullanımıyla ameliyatta multifokal (uzak-yakın) ve astigmat için torik mercekler daha hassas bir şekilde yerleştirilebiliyor. Bu yöntemle multifokal ve torik merceklerin yerleştirilebilmesi daha net bir görüş sağlayarak hastaları uzak-yakın gözlüklerinden kurtarıyor. Bu da katarakt ameliyatının yanı sıra hastalar için önemli bir kazanım oluyor.

Daha hızlı gelişme, daha az komplikasyon!
- Femtosaniye lazer teknolojisi, katarakt cerrahisinin önemli aşamalarının el değmeden bilgisayar kontrolünde gerçekleştirilmesini sağlıyor. Bu sayede, cerrahi işlemin bıçaksız, daha güvenli bir biçimde yapılabilmesi mümkün oluyor ve iyileşme süreci kısalıyor.
- Ameliyat sırasında hastaya yüksek güvenlik ve konfor sağlamanın yanı sıra, ameliyat sonrası beklenmedik risklerin ve yan etkilerin de en aza indirilmesine olanak tanıyor.
- Kataraktın sertliğine bağlı olarak femtosaniye lazer yardımlı katarakt ameliyatlarında kullanılan ultrason enerjisi yüzde 100 ila yüzde 40 arasında azalıyor. Daha az ultrason enerjisinin kullanılması ameliyat esnasında gözde istenmeyen hasarların ortaya çıkma riskini düşürüyor.
- Ameliyat esnasında küçük astigmatik kusurlar da kornea üzerinde lazer ile yapılan ve ‘arkuat’ adı verilen kesilerle düzeltilebiliyor.
- Standart Fako cerrahisinde yapay göz içi merceğinin yerleştirildiği yuva mikro bıçaklar yardımı ile yapılırken, bu yöntemde kesi lazer ile son derece düzgün gerçekleştirilebiliyor. Bu sayede femtosaniye lazer teknolojisi kataraktın yanı sıra miyop, hipermetrop ve astigmat gibi kırma kusuru olan hastalarda uzak ve yakın net görüş sağlayan multifokal veya astigmat için torik göz içi mercek uygulamalarının başarısını arttırıyor. Bu da uzak ve yakın gözlüklere bağımlılığı ortadan kaldırıyor. Daha net ve iyi görüş sağlıyor. Bu yöntemin başarısında cerrahın teknolojiyi iyi kullanması kadar el becerisi de büyük rol oynuyor. Hastalar kısa sürede iyileşip günlük aktivitelerine en kısa zamanda dönebiliyor.

Prof. Dr. Yonca Aydın Akova
Bayındır Kavaklıdere Hastanesi Göz Sağlığı ve Hastalıkları Bölüm Başkanı